“Η διακανάλωση ενός ποταμού
Το μπόλιασμα ενός φρουτόδεντρου
Η διαπαιδαγώγηση ενός ανθρώπου
Η αλλαγή του χαρακτήρα ενός κράτους
Είναι όλα παραδείγματα γόνιμης κριτικης.
Και ειναι είναι συνάμα
Παραδείγματα από την τέχνη. “
Μπέρτολτ Μπρεχτ
Ο πολιτισμός αποτελεί συνδετικό κρίκο μεταξύ των πολιτών και της κοινωνίας. Η πολιτιστική τροφή, η αγωγή της ψυχής, είναι τόσο σημαντική, που η πολιτεία θα πρέπει να φροντίζει ώστε αυτός να παρέχεται στην κοινωνία με τρόπο προσβάσιμο σε όλους.
Ο πολιτισμός αποτελεί κοινωνικό αγαθό, ζωτικής σημασίας και υψηλής προτεραιότητας για τον άνθρωπο. Όσοι πραγματικά συμμερίζονται μια τέτοια οπτική δεν μπορεί παρά να συμφωνούν ότι ο πολιτισμός με την ευρεία του έννοια αποτελεί καθολικό δικαίωμα όλου του λαού, χωρίς διακρίσεις. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι η πολιτεία -σε όλες της τις εκφάνσεις- έχει υποχρέωση να εξασφαλίζει τις απαραίτητες προϋποθέσεις -πνευματικές και υλικές- για να έχει τη δυνατότητα ο λαός να συμμετέχει, αλλά και να απολαμβάνει τα πολιτιστικά δημιουργήματα.
Αυτά τα ζητήματα έρχονται και επανέρχονται συνεχώς στο προσκήνιο τα τελευταία χρόνια, λόγω της οικονομικής κρίσης και των πολιτικών λιτότητας που την συνόδευσαν και που επιδεινώθηκαν με το ξέσπασμα της πανδημίας. Ο πολιτισμός αποδείχτηκε ακόμα μια φορά ο φτωχός συγγενής.
Ο Μπρεχτ είχε σημειώσει αναφερόμενος στο θέατρο (αλλά αυτό μπορεί να προεκταθεί στον πολιτισμό εν γένει), ότι αυτό δεν θα πρέπει να προσφέρει μόνο ψυχαγωγία στον θεατή, αλλά να τον εφοδιάζει με κριτική σκέψη. Με άλλα λόγια, ο πολιτισμός σε όλες του τις μορφές θα πρέπει να προβληματίζει τον άνθρωπο. Να του παρουσιάζει τον κόσμο όπως είναι στην πραγματικότητα, να εντοπίζει τα προβλήματα που απασχολούν την κοινωνία και να ερεθίζει το μυαλό με τέτοιο τρόπο ώστε να βρίσκει λύσεις και να παλεύει για ένα καλύτερο και πιο δίκαιο κόσμο. Σήμερα, σε ένα κόσμο που μας θέλει πνευματικά και κατ επέκταση κοινωνικά φιμωμένους, έχουμε όσο ποτέ περισσότερο την ανάγκη για μια κοινωνία που θα είναι πολιτισμικά ενεργή και η οποία θα μπολιάζει τους πολίτες με ελεύθερο πνεύμα και κριτική σκέψη.
Οι διάφορες μορφές πολιτιστικής παραγωγής (θέατρο, εικαστική δημιουργία, μουσική, χορός, διοργανώσεις όπως Φεστιβάλ, κτλ.), καθώς και υποδομές όπως Πολιτιστικά Κέντρα, βιβλιοθήκες, εργαστήρια, μουσεία, , εκτός από πηγή ψυχαγωγίας, οφείλουν να είναι φάροι κριτικής σκέψης και μόρφωσης και να λειτουργούν με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε όλοι οι πολίτες να έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε αυτά. Γι’ αυτό και πρέπει με μέριμνα της πολιτείας να αναπτυχθούν σε τοπικό, συνοικιακό και δημοτικό επίπεδο.
Τα πολιτιστικά ιδρύματα, οι πολιτιστικοί συλλόγοι, τα ερασιτεχνικά πολιτιστικά σχήματα αποτελούν πηγή ζωής για τις τοπικές κοινωνίες, προσφέροντας, ειδικά στις νέες και στους νέους συνθήκες υγιούς απασχόλησης και ψυχαγωγίας. Είναι λοιπόν απαραίτητο, να καταφέρουμε να δημιουργήσουμε τις απαραίτητες εκείνες προϋποθέσεις ώστε ο κάθε νεολαίος, ο κάθε άνθρωπος να μπορεί να απολαύσει χωρίς περιορισμούς οικονομικής φύσης τα κοινωνικά αυτά αγαθά με πρωταρχικό στόχο την πνευματική ανύψωση των ανθρώπων.