Πενήντα έξι χρόνια συμπληρώνονται φέτος από το στρατιωτικό πραξικόπημα των Συνταγματαρχών στην Ελλάδα, την 21η Απριλίου 1967. Έχει περάσει περισσότερο από μισός αιώνας από εκείνη τη μέρα που ξημέρωσε Παρασκευή, τη μέρα που «τοξότες, φάλαγγες και λεγεώνες πήραν και έβαλαν την Ελλάδα σε κλουβί». Ο στρατός κατέλαβε καίρια σημεία της Αθήνας με τη βία, βασικά άρθρα του συντάγματος αναστάλθηκαν αμέσως και η χώρα κηρύχθηκε σε κατάσταση πολιορκίας. Την ίδια στιγμή χιλιάδες πολίτες μέλη του ΚΚΕ, της ΕΔΑ και άλλων δημοκρατικών δυνάμεων της χώρας συνελήφθησαν σε μια προληπτική ενέργεια αποτροπής οποιασδήποτε προσπάθειας αντίστασης. Μέσα σε αυτό το καθεστώς φόβου ξεκίνησε η επταετής δικτατορία των Συνταγματαρχών στην Ελλάδα, με όλα τα τραγικά γεγονότα που ακολούθησαν.
Η επιβολή της δικτατορίας από τη Χούντα των Συνταγματαρχών δεν ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία, ούτε ξεπήδησε σαν κάποιο γεγονός έξω από την ιστορία και το πλαίσιο της εποχής. Η Χούντα των Συνταγματαρχών δεν ήταν τίποτα άλλο παρά η ακραία έκφραση της κρίσης του μετεμφυλιακού αστικού κράτους και των εξωτερικών εξαρτήσεων του. Παράλληλα, ήταν αποτέλεσμα των ενδοαστικών συγκρούσεων για τον εκσυγχρονισμό και έλεγχο του καθώς και τη στάση του απέναντι στο Κυπριακό.
Το μετεμφυλιακό κράτος της Ελλάδας όταν είχε ανασυγκροτηθεί, ειδικότερα τη δεκαετία του 1950, με υπερατλαντικούς σπόνσορες, επένδυσε στην αντικομμουνιστική υστερία της εποχής, χρησιμοποίησε ακραίες κατασταλτικές μεθόδους (ξερονήσια, εξορίες, βασανισμοί, κτλ.) και άφησε τις διάφορες δεξιές παρακρατικές ομάδες να δρουν ανενόχλητες. Αποκορύφωμα αυτών, ήταν δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ, Γρηγόρη Λαμπράκη. Από την άλλη, ο παρεμβατικός ρόλος εξωθεσμικών δυνάμενων όπως η μοναρχία και ο στρατός, οι συγκρούσεις μεταξύ των αστικών πολιτικών δυνάμεων της Ένωσης Κέντρου, της ΕΡΕ, κ.α., οδήγησαν το 1965 σε μια έντονη κοινοβουλευτική κρίση. Αυτή η κρίση οδήγησε σε συνεχή αδιέξοδα, αστάθεια και ένα πολιτικό κενό που οι πραξικοπηματίες συνταγματάρχες εκμεταλλεύτηκαν με πρόφαση την αποκατάσταση της τάξης και της εθνικής ασφάλειας.
Η Χούντα των Συνταγματαρχών στην επταετή διάρκεια της δικτατορίας άφησε ανεξίτηλο το ιδεολογικό της στίγμα στην ελληνική κοινωνία και ιστορία. Χρησιμοποιώντας και εκσυγχρονίζοντας/αναβαθμίζοντας το οπλοστάσιο του μετεμφυλιακού κράτους συνέχισε σε μεγαλύτερο βαθμό τις πολιτικές διώξεις, τις εξορίες, τις δολοφονίες κομμουνιστών και δημοκρατικών πολιτών. Έθεσε σε παρανομία πρώτα την ΕΔΑ και το ΚΚΕ και σε κατοπινό στάδιο και τα υπόλοιπα κόμματα. Αυτό που χαρακτήριζε τη Χούντα ήταν μια έντονη και εθνικιστική προγονοπληξία, ηθικολογικά και αντιεπιστημονικά κηρύγματα, λογοκρισία στις τέχνες και στα γράμματα. Όλα αυτά συνοψίζονταν κυρίως στο σύνθημα της Χούντας το «Ελλάς, Ελλήνων Χριστιανών». Όσο για το οικονομικό θαύμα της Χούντας, μόνο θαύμα δεν μπορεί να χαρακτηρίζεται η αφαίμαξη των κρατικών ταμείων σε σκάνδαλα και μίζες αλλά και σε εθνικιστικά, κιτς πανηγύρια που έστηναν οι Συνταγματάρχες εις βάρος του ελληνικού λαού.
Το δολοφονικό έργο της χούντας ξεκινά άμεσα από την πρώτη μέρα. Σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας που γίνεται στην Αθήνα, έχουμε τα πρώτα θύματα της δικτατορίας από πυροβολισμούς, η 24χρονη Μαρία Καλαβρού κι ο 15χρονος Βασίλης Πεσλής. Από τις πιο δυναμικές ενέργειες αντίστασης πριν την εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβρη του 1973, ήταν η απόπειρα δολοφονίας του Παπαδόπουλου με βόμβα από τον Αλέκο Παναγούλη τον Αύγουστο του 1968 και η απόπειρα ανατίναξης της αμερικανικής πρεσβείας τον Σεπτέμβριο του 1970, που καταλήγει στον θάνατο του Κύπριου Γιώργου Τσικουρή και της Ιταλίδας Μαρία-Έλενα Αντζελόνι.
Όσοι, σήμερα, εξακολουθούν να λιγουρεύονται ένταξη στο ΝΑΤΟ και περαιτέρω υποθήκευση της ανεξαρτησίας της χώρας μας είναι καλά να ανατρέξουν στην περίοδο αυτή. Οι χουντικοί, όπως και οι ΕΟΚΑβητατζήδες στην Κύπρο είχαν όνομα, διεύθυνση και ταυτότητα. Δεν ξενοιάζουμε με μια αναφορά σε χούντα, όπως στην Κύπρο με μια αναφορά σε πραξικόπημα γενικά και αόριστα. Ήταν ακροδεξιοί, υποτελείς σε ξένα συμφέροντα και με οργανικές σχέσεις με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ στο εξωτερικό και με μέρος του μεγάλου κεφαλαίου και των κρατικών μηχανισμών στο εσωτερικό. Η ΝΑΤΟδουλεία και ο αντικομμουνισμός τους οδήγησαν σε έξαρση της κρίσης στα ελληνοτουρκικά, σε συνεχείς παρεμβάσεις στα εσωτερικά ζητήματα της Κυπριακής Δημοκρατίας με αποκορύφωμα το πραξικόπημα τον Ιούλιο του 1974 που έδωσε την ευκαιρία στον Τουρκικό Αττίλα να ολοκληρώσει πέντε μέρες αργότερα το δίδυμο έγκλημα εναντίον της Κύπρου.
Η Χούντα των Συνταγματαρχών αποτελεί μια από τις πιο μαύρες σελίδες στην σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας και όσο και να προσπαθούν οι σύγχρονοι απόγονοι και νοσταλγοί τους να παραγράψουν την ιστορία, η λαϊκή πάλη και η λαϊκή μνήμη δεν θα το επιτρέψουν αυτό δεύτερη φορά.