Στην ιστορική διαδήλωση της 1ης του Μάη του 1886 στο Σικάγο για την διεκδίκηση του 8ωρου, έξι (6) εργάτες δολοφονήθηκαν από την αστυνομία και πολλοί τραυματίστηκαν. Άλλοι φυλακίστηκαν για χρόνια. Από αυτούς, τέσσερις (4) καταδικάστηκαν σε απαγχονισμό και εκτελέστηκαν. Στην απολογία του στο δικαστήριο, ο επαναστάτης εργάτης Αύγουστος Σπάϊς ανέφερε, μεταξύ άλλων:
«Κύριοι δικαστές, αν σας περνάει από το μυαλό η ιδέα στα σοβαρά πως με τις κρεμάλες σας μπορείτε να σταματήσετε το κίνημα που εξωθεί εκατομμύρια γονατισμένων από την πίεση εργατών στην εξέγερση, είστε μα την αλήθεια πτωχοί τω πνεύματι».
Σήμερα, 135 χρόνια μετά, οι καπιταλιστές θέλουν να γυρίσουν το ρολόι της ιστορίας δύο αιώνες πίσω. Παίρνουν πίσω μία-μία όλες τις κατακτήσεις που επέβαλε με την ισχύ του το εργατικό κίνημα από την εποχή ακόμα του Σικάγου. Η απουσία του σοσιαλιστικού στρατοπέδου, που τόσο βιάστηκαν να χαιρετήσουν πολλοί, άφησε το αρνητικό του στίγμα στην οπισθοδρόμηση αυτή και επέτεινε τις επιθέσεις στις κατακτήσεις των εργαζομένων.
Οι κυβερνήσεις, σε πλήρη αρμονία με το μεγάλο κεφάλαιο, σφίγγουν ολοένα και περισσότερο τη θηλιά στον λαιμό της εργατικής τάξης, μετατρέποντας εκατομμύρια ανθρώπους σε δούλους στον εργασιακό μεσαίωνα που μας επιβάλλουν.
Η όξυνση της πολύπλευρης καπιταλιστικής κρίσης, ένα χρόνο μετά το ξέσπασμα της πανδημίας που συνεχίζει να σκορπά τον θάνατο, δείχνει τα αδιέξοδα αυτού του συστήματος σε όλο τον κόσμο. Η δημόσια υγεία καταρρέει εξαιτίας των πολιτικών της ΕΕ και των κρατών-μελών, αλλά και σε άλλες περιοχές του κόσμου, την ώρα που οι καθυστερήσεις, οι πόλεμοι μεταξύ εταιριών και οι ανεπάρκειες στα εμβόλια, αποτυπώνουν γλαφυρά πως ένα σημαντικό επίτευγμα της επιστήμης μετατρέπεται σε αντικείμενο ανταγωνισμών και κερδοσκοπίας.
Μέσα σε όλα αυτά, η εργατική πρωτομαγιά έρχεται να μας θυμίσει ότι δεν είναι μια απλή μέρα μνήμης και τιμής των εργατικών αγώνων και θυσιών, αλλά εφαλτήριο μάχης.
Το εργατικό κίνημα στην Κύπρο, ιστορικά, μαζικοποιήθηκε ιδιαίτερα τη δεκαετία του 1940, περίοδος που αναπτύχθηκαν δικοινοτικοί ταξικοί αγώνες, με αποκορύφωμα τις μεγαλειώδεις απεργίες διαρκείας του 1948, όταν Ε/Κ και Τ/Κ εργάτες ενωμένοι και υπό την καθοδήγηση της αριστεράς, έδωσαν τη μάχη ενάντια σε αποικιοκράτες, απεργοσπάστες και κεφαλαιοκράτες, στις μεγαλύτερες και πιο άγριες απεργίες στην σύγχρονη κυπριακή ιστορία.
Η σύγχρονη κυπριακή εργασιακή πραγματικότητα είναι δυστυχώς δύσκολη για την εργατική τάξη και όχι μόνο. Η φτωχοποίηση των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων συνεχίζεται. Η διάλυση του κράτους πρόνοιας θεσμοποιείται και επεκτείνεται. Δεκάδες επαγγέλματα μένουν ακατοχύρωτα. Νέες, τάχα ευέλικτες, μορφές απασχόλησης και προσωπικά συμβόλαια τείνουν να γίνουν πλέον ο κανόνας, αφήνοντας τον εργαζόμενο έρμαιο στις ορέξεις του κεφαλαίου και στις οποίες πρωταγωνιστεί το κράτος ως εργοδότης. Οι άθλιες συνθήκες εργασίας, ειδικά σε ορισμένα επαγγέλματα και κλάδους, προκαλούν πρωτοφανή αύξηση των θανάτων στους χώρους δουλειάς τα τελευταία χρόνια. όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο βέβαια.
Η κυβέρνηση Αναστασιάδη, σε πλήρη συνεννόηση με τους τραπεζίτες και το κεφάλαιο, με πρόσχημα και την πανδημία, όπως πριν την οικονομική κρίση, εφαρμόζει πολιτική σκληρής λιτότητας που βάζει στο στόχαστρο όλα τα εργατικά και λαϊκά δικαιώματα. Μειώσεις στους μισθούς (ακόμα και τον κατώτατο) και τις συντάξεις, περικοπές, απολύσεις, ιδιωτικοποιήσεις, διάλυση συλλογικών συμβάσεων, κατάργηση της αργίας της Κυριακής, αφαίμαξη του ταμείου κοινωνικών ασφαλίσεων, εκποιήσεις σπιτιών, αύξηση του ορίου αφυπηρέτησης και γενικότερα μια πολιτική υπερεκμετάλλευσης που οδηγεί στη φτωχοποίηση των λαϊκών μαζών και την εξαθλίωση ενός τμήματος της κυπριακής κοινωνίας.
Σήμερα, μόνο ένα δικοινοτικό κίνημα με ταξικό χαρακτήρα και ουσιαστικό πολιτικό περιεχόμενο, μπορεί να πιάσει το νήμα των ιστορικών εργατικών αγώνων και να δώσει προοπτική στον αγώνα ενάντια στην διχοτόμηση και τον εθνικισμό και τους ιμπεριαλιστές που μας κρατούν χωριστά, στον αγώνα για προστασία και επέκταση των εργατικών κεκτημένων και την πραγματική χειραφέτηση της εργατικής τάξης.
Η πρόσφατη εμπειρία εργατικών και κοινωνικών αγώνων στην Κύπρο μας δείχνει ότι μπορούν να είναι ανατρεπτικοί, όταν υπάρχει συντονισμός και αλληλεγγύη, όπως στις απεργίες των εργαζομένων στην εκπαίδευση. Παράλληλα, ο γενικότερος ξεσηκωμός που προκάλεσαν οι κινητοποιήσεις το τελευταίο διάστημα ενάντια στην κυβερνητικό αυταρχισμό και την καταστολή, μπορεί να έχει συνέχεια και προοπτική μέσω της σύνδεσης με τις εργατικές διεκδικήσεις και τη μάχη για την ανασυγκρότηση του ταξικού κινήματος.
Παρακαταθήκη του Σικάγο και του 1948, να αμφισβητήσουμε και να πολεμήσουμε το βάρβαρο καπιταλιστικό σύστημα που μας σκοτώνει τα όνειρα, να παλέψουμε για μια άλλη κοινωνία, όπου ο πλούτος θα ανήκει σε αυτούς που τον παράγουν, για ένα κόσμο χωρίς εκμετάλλευση και καταπίεση.